Kto i kiedy ustanowił święto żołnierzy wyklętych?

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to oficjalne święto państwowe w Polsce, ustanowione w celu upamiętnienia żołnierzy antykomunistycznego podziemia po II wojnie światowej. Kluczowe pytanie – kto oraz kiedy ustanowił święto Żołnierzy Wyklętych – znajduje jednoznaczną odpowiedź w dokumentach legislacyjnych i historycznych.

Kto ustanowił Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych?

Twórcą inicjatywy ustanowienia tego święta był prezydent Lech Kaczyński. Skorzystał on ze swojego prawa inicjatywy ustawodawczej, tworząc i przedkładając w 2010 roku projekt ustawy w tej sprawie[1][2][3]. Po tragicznej śmierci Lecha Kaczyńskiego obowiązek ten przejął prezydent Bronisław Komorowski, który podtrzymał rozpoczęty proces legislacyjny, umożliwiając procedowanie projektu w Sejmie[2][3].

Ostateczna decyzja podjęta została przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, który 3 lutego 2011 roku uchwalił ustawę o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych[1][3]. Święto to weszło w życie po ogłoszeniu ustawy 3 marca 2011 roku, od tej pory obchodzone jest corocznie 1 marca[2][3].

Kiedy ustanowiono święto żołnierzy wyklętych?

Jednoznaczną datą ustanowienia Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest 3 lutego 2011 roku. Tego dnia ustawa została uchwalona przez Sejm RP[1][3]. 3 marca 2011 roku ustawa została ogłoszona, formalnie wprowadzając święto do kalendarza państwowego[3].

Rocznica obchodzona jest każdego roku dokładnie 1 marca. Wybór tej daty stanowi odniesienie do tragicznych wydarzeń, symbolizujących walkę i cierpienie żołnierzy antykomunistycznego podziemia w pierwszych latach powojennego reżimu komunistycznego w Polsce[3].

Proces legislacyjny i rola środowisk społecznych

Inicjatywa Lecha Kaczyńskiego nie była jedynym impulsem do powstania święta. Istotny wkład miały też środowiska kombatanckie, historyczne i patriotyczne, w tym osoby takie jak Janusz Kurtyka i Jerzy Szmidt, a także organizacje społeczne jak Fundacja „Polska się Upomni” oraz Porozumienie na rzecz obchodów dnia i roku Żołnierzy Wyklętych, które prowadziły działania informacyjne oraz wspierały prace nad promowaniem i wdrażaniem nowego święta[1][2][4].

Z formalnego punktu widzenia, proces legislacyjny obejmował przygotowanie projektu ustawy przez prezydenta, wniesienie go do Sejmu, procedowanie dokumentu przez komisje sejmowe oraz finalnie głosowanie i uchwalenie ustawy przez Sejm RP[1][3]. Był to proces trwający od inicjatywy prezydenckiej w 2010 roku do uchwalenia ustawy w lutym 2011 roku.

Istota i cel Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Celem ustanowienia święta jest oddanie hołdu bohaterom tzw. „drugiej konspiracji” – żołnierzom ruchu oporu przeciw zniewoleniu Polski przez Związek Sowiecki i narzucony komunistyczny reżim po II wojnie światowej[2][3]. Obchody mają przypominać społeczeństwu o zbrojnej walce, ofiarach, oraz represjach dotykających żołnierzy antykomunistycznego podziemia.

Święto zmierza do przywrócenia pamięci o ludziach, którzy przez dziesięciolecia byli wyklęci i marginalizowani przez władze PRL oraz oficjalną historiografię. Formalnie państwo polskie – przez ustanowienie tego dnia – potwierdza ich miejsce w historii i honoruje za męstwo, ofiarność i patriotyzm[3].

Sposób upamiętniania i znaczenie społeczne

Każdego roku 1 marca w całej Polsce odbywają się uroczystości państwowe, akcje edukacyjne oraz wydarzenia organizowane przez instytucje, jak Instytut Pamięci Narodowej i organizacje kombatanckie[3][5]. To państwowy wyraz pamięci i szacunku, który oprócz działań oficjalnych angażuje również lokalne społeczności, młodzież, szkoły oraz liczne środowiska patriotyczne.

Mechanizmy te mają utrwalać pamięć o niezłomnych żołnierzach, a także budować świadomość historyczną nowych pokoleń. Jest to także dzień hołdu oddawanego zbiorowej determinacji i dramatycznym losom ludzi, których walka wpisana została na stałe w najnowszą historię Polski[2][3].

Podsumowanie

Podsumowując: Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych został ustanowiony z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego, a formalnie uchwalony przez Sejm RP 3 lutego 2011 roku. Święto obchodzone jest corocznie 1 marca na terytorium całej Polski[1][2][3]. Upamiętnia niezłomnych żołnierzy podziemia antykomunistycznego, którzy przez lata byli pozbawieni należnego im miejsca w pamięci narodowej.

Źródła:

• [1] https://historia.dorzeczy.pl/prl/697009/narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych-najbardziej-znani-niezlomni.html
• [2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowy_Dzie%C5%84_Pami%C4%99ci_%E2%80%9E%C5%BBo%C5%82nierzy_Wykl%C4%99tych%E2%80%9D
• [3] https://podziemiezbrojne.ipn.gov.pl/zol/narodowy-dzien-pamieci/90456,Geneza-swieta.html
• [4] https://kalendarzswiat.pl/narodowy_dzien_pamieci_zolnierzy_wykletych/2041
• [5] https://muzeum1939.pl/1-marca-narodowy-dzien-pamieci-zolnierzy-wykletych/aktualnosci/5980.html