Kto założył PCK i dlaczego powstała ta organizacja?

Kto założył PCK i dlaczego powstała ta organizacja? Odpowiedź jest jednoznaczna: częścią światowego ruchu humanitarnego, stworzonego przez Henry’ego Dunanta, został Polski Czerwony Krzyż, formalnie założony w 1919 roku przez grupę polskich działaczy na czele ze Stowarzyszeniem Samarytanin Polski. Celem istnienia tej organizacji była i pozostaje pomoc humanitarna w warunkach wojny i pokoju, oparta na uniwersalnych zasadach neutralności i wolontariatu [1][2][4][7].

Początki Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża

Założycielem idei Czerwonego Krzyża był Henry Dunant, szwajcarski kupiec, który w 1859 roku podczas bitwy pod Solferino doświadczył tragedii pozostawienia rannych żołnierzy bez opieki [1][2][5][7]. Wstrząsające wydarzenia zainspirowały go do napisania książki „Wspomnienie Solferino”, w której opisał konieczność powołania neutralnych organizacji, mogących skutecznie pomagać ofiarom wojen, nie zważając na ich pochodzenie czy przynależność państwową [2][5].

Wkrótce powstały stowarzyszenia w kolejnych krajach, których wolontariusze mieli zapewniać pomoc rannym i poszkodowanym na polu walki, co współcześnie określane jest mianem pomocy humanitarnej. Rozpoznawalność i bezpieczeństwo gwarantował im znak czerwonego krzyża na białym tle — uniwersalny symbol niosący ze sobą wartości neutralności, ochrony i pokoju [2][5].

Nadrzędnym celem ruchu było zjednoczenie wysiłków wszystkich narodów, by ofiary konfliktów zbrojnych mogły liczyć na wsparcie niezależnie od strony konfliktu. Z czasem działalność rozszerzono również na pomoc podczas klęsk żywiołowych oraz masowych prześladowań [1][2][5].

Geneza i założenie Polskiego Czerwonego Krzyża

Polski Czerwony Krzyż (PCK) powstał oficjalnie w 1919 roku, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości [1][2][4]. Inicjatorem zjednoczenia wszystkich działających organizacji o podobnych celach było Stowarzyszenie Samarytanin Polski, które zgromadziło sanitarne i pomocowe ruchy funkcjonujące od XIX wieku na ziemiach polskich, także pod zaborami [2][4][6].

Pierwszym prezesem PCK został Paweł Sapieha, a organizacja natychmiast zaczęła koordynować szkolenia kadry medycznej, wspierać działania pomocowe i budować lokalne struktury wolontariackie [2][4]. Jej praca była niezwykle istotna w nowych realiach państwa polskiego, zarówno podczas konfliktów zbrojnych, jak i odbudowy po wojnie [1][2][4].

Choć oficjalna data powstania PCK to 1919 rok, początki tego ruchu w Polsce sięgają XIX wieku, kiedy w zaborach powstawały pierwsze stowarzyszenia sanitariuszy – szczególnie dynamicznie rozwijały się pod zaborem rosyjskim (Rosyjski Czerwony Krzyż) oraz na terenach Austro-Węgier jako Samarytanin Polski [3][6].

Cel i mechanizmy działania PCK

Podstawowym celem powołania Polskiego Czerwonego Krzyża było zapewnienie opieki rannym żołnierzom, ofiarom konfliktów zbrojnych, a także mieszkańcom dotkniętym przez klęski żywiołowe czy prześladowania [1][2][4][5]. Od początku istnienia organizacja opiera się na wolontariacie, neutralności działania i przynależności do międzynarodowej wspólnoty kierującej się wartościami humanitaryzmu [2][5].

Do kluczowych elementów działalności PCK można zaliczyć organizację struktur wolontariackich, prowadzenie szkoleń z zakresu pierwszej pomocy i medycyny pola walki, realizację akcji charytatywnych w skali krajowej i międzynarodowej oraz nieustanne promowanie postaw humanitarnych [2][4][6]. Już w dwudziestoleciu międzywojennym PCK organizował ruchome kuchnie polowe i sprawował opiekę nad rannymi [1]. W początkowych latach działania środki na funkcjonowanie pochodziły także ze składek członkowskich, które w odrodzonej Polsce sięgały od 1 do 20 koron [6].

Organizacja w Polsce jest częścią Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, który zrzesza ok. 80 milionów wolontariuszy na całym świecie i skupia niezależne organizacje krajowe działające według wspólnych reguł [5][7].

Podsumowanie i znaczenie PCK

PCK jest polskim kontynuatorem idei Henry’ego Dunanta, dostosowanej do krajowych potrzeb i realiów, a zarazem aktywnym członkiem globalnego ruchu humanitarnego [1][2][7]. Niezmiennie od ponad 100 lat organizacja skutecznie realizuje swoją misję, zachowując podstawowe zasady: neutralność, bezstronność i dobroczynność [2][4].

PCK nieprzerwanie szkoli, organizuje i pomaga potrzebującym, a także inspiruje do działań na rzecz innych, będąc zarazem symbolem niezawodnej pomocy w sytuacjach kryzysowych [1][2][4]. Dzięki zakorzenieniu w międzynarodowych strukturach, zyskuje wymiar globalny, nie tracąc przy tym polskiej tożsamości i zrozumienia lokalnych potrzeb [5][7].

Źródła:

• [1] https://dzieje.pl/aktualnosci/polski-czerwony-krzyz-obchodzi-stulecie-dzialalnosci
• [2] https://pck.wroclaw.pl/historia-pck/
• [3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Polski_Czerwony_Krzy%C5%BC
• [4] https://www.tvp.pl/75442979/historia-polskiego-czerwonego-krzyza-humanitarna-organizacja-konczy-105-lat
• [5] https://zpe.gov.pl/pdf/PjU7rYfnd
• [6] https://pcktorun.pl/poczatki-dzialalnosci-organizacji-czerwonokrzyskich/
• [7] https://pck.pl/polski-czerwony-krzyz/historia